Avrupa Süper Ligi Projesinde Yargısal Süreç

1.Arka Plan

Avrupa’nın önde gelen 12 futbol kulübünün bir araya gelerek oluşturduğu, başkanlığını Real Madrid Başkanı Florentino Perez’in yaptığı Avrupa Süper Ligi, 18 Nisan 2021 tarihinde kurulmuştur.[1] Bu futbol kulüplerinin bir araya gelmelerinin temel sebebi, COVID-19 pandemisinin futbol kulüplerinin ekonomilerine vermiş olduğu zararlar ve bu zararların telafi edilmesidir. Kulüpler, UEFA’nın reformlarını yeterli bulmadıklarını, tüm Avrupa futbol piramidinin yararına stratejik bir vizyon ve sürdürülebilir bir ticari yaklaşımın gerekli olduğunu, Avrupa’nın önde gelen futbol kulüplerinin kendi aralarında oluşturduğu “elit” bir ligin çok daha büyük kitlelere hitap edeceğini, bunun da kulüplerin gelirlerini büyük ölçüde artıracağını beyan etmişlerdir.[2]

2.Tepkiler ve Mevcut Durum

Beklendiği üzere Avrupa Süper Ligi Projesi çok yoğun ve sert tepkilerle karşılanmış, FIFA, UEFA, Avrupa Kulüpler Birliği (ECA), ülke futbol federasyonları ve hatta devlet başkanları projeyle ilgili karşıt görüşlerini dile getirmişlerdir.[3] FIFA, Avrupa Süper Liginde oynayan tüm oyuncuların uluslararası turnuvalardan yasaklanacağını belirtmiştir.[4] UEFA ve projenin kurucu futbol kulüplerinin bağlı bulunduğu futbol federasyonları ortak bir açıklamayla projenin engellenmesi için tüm yasal yolların deneneceğini belirterek birlik mesajı vermişlerdir. UEFA, Avrupa Süper Liginde oynayan tüm oyuncuların her türlü ulusal ve uluslararası turnuvadan yasaklanacağını belirtmiştir. Avrupa Kulüpler Birliği ise böyle bir projenin tamamen karşısında durulacağını bildirmiştir.

20 Nisan 2021 tarihinde ilk olarak Chelsea, Başkan Bruce Buck tarafından yapılan açıklama ile Avrupa Süper Ligi projesinden çekilebileceğini bildirmiştir.[5] Bu açıklamadan yarım saat sonra Manchester City, projeden çekildiğini duyurmuştur. Aynı gün Arsenal, Liverpool, Manchester United ve Tottenham projeden çekildiklerini bildirmiş, 21 Nisan 2021 tarihinde ise Chelsea resmi olarak projeden çekildiğini duyurmuştur.[6] Aynı gün Atletico Madrid, Inter ve Milan kulüpleri de ligden çekildiklerini bildirmişlerdir.[7] Böylelikle projenin henüz üçüncü gününde dokuz takım projeden çekilmiş, geriye yalnızca Real Madrid, Juventus ve Barcelona kalmıştır.

21 Nisan 2021 tarihinde Avrupa Süper Ligi, mevcut şartlarla projenin ilerleyemeyeceği, bazı hususların yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini bildirmiştir.[8] Projeye katılan kulüplerin UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi 2020/2021 Sezonunda kalan maçlardan ihraç edilmesi gündeme gelmişse de bu yaptırım uygulanmamıştır.[9] Gelinen nokta itibariyle Avrupa Süper Ligi projesi hayata geçmiş değildir ancak tartışmalar devam etmektedir. UEFA Başkanı Aleksander Ceferin, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada Avrupa Süper Ligi projesinin artık bir “sorun” olmadığını belirtmiştir.[10] Aynı gün Avrupa Süper Ligi Başkanı Florentino Perez yaptığı açıklamada projede ısrarcı olduğunu, futbolun geleceği için bunun gerekli olduğunu bildirmiştir.[11]

3.Yargılamalar

UEFA Başkanı Aleksander Ceferin, 19 Nisan 2021 tarihinde UEFA’nın yasal işlemleri başlattığını açıklamıştır.[12] Avrupa Süper Ligi yalnızca belirli kulüplerin katılımına onay verdiği için rekabet kurallarının ihlal edilip edilmediği tartışılmıştır. Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, rekabet kurallarının ihlali nedeniyle bir soruşturma başlatılmayacağını bildirmiştir.[13] 20 Nisan 2021 tarihinde Madrid’de bulunan 17. Ticaret Mahkemesi, 2007 tarihinde imzalanan ve medeni hukuk ile ticaret hukukuna ilişkin yargı kararlarının tanınması ve icrasına ilişkin anlaşmayı içeren Lugano Konvansiyonu’na riayet edilmesi gerektiğini bildirmiştir.[14] Mahkeme, yargılama devam edene kadar önleyici tedbirler mahiyetinde birtakım kararlar almıştır. İsviçre merkezli UEFA ve FIFA’nın Avrupa Süper Ligi’ni engelleyemeyeceği, herhangi bir kurucu kulübün, çalışanlarının ve futbolcularının cezalandırılamayacağı, Avrupa Birliği’nin temel anlaşmalarından olan 1957 Roma Antlaşmasının ilgili maddelerinin dikkate alınması gerektiği kararlaştırılmıştır.

13 Mayıs 2021 tarihinde aynı Mahkeme, Avrupa Birliği’nin en yüksek mahkemesi olan Avrupa Adalet Divanı’na başvurmuş, FIFA ve UEFA’nın 1957 Roma Antlaşmasının 101 ve 102. Maddelerini ihlal edip etmediği ve Avrupa Süper Ligi’ne katılan takımları cezalandırmalarının yasal olup olmadığı hususlarında karar verilmesini talep etmiştir.[15] 27 Eylül 2021 tarihinde UEFA tarafından Real Madrid, Barcelona ve Juventus aleyhinde yürütülen soruşturmaların düşürüldüğü bildirilmiştir.[16] Ancak UEFA, 28 Eylül 2021 tarihinde bir basın açıklaması yayınlayarak Madrid’de devam eden yargılamalara saygı duyulduğunu ancak bu yargılamada usulsüzlükler olduğu için İspanya yasalarına dayanarak hakimin reddini istediklerini, Madrid Bölge Mahkemesine temyiz başvurusunda bulunduklarını ve tüm gerekli eylemleri yerine getirmeye devam edeceklerini belirtmiştir.[17]

4.Avrupa Adalet Divanında Görülen Dava

Avrupa Adalet Divanı, C-333/21 numarasıyla “European Superleague Company” adlı davayı görmeye devam etmektedir.[18] Davada henüz bir karar verilmemiş olmakla birlikte uluslararası spor kamuoyunda 2023 yılında kararın verilebileceği yönünde söylentiler bulunmaktadır. 17. Madrid Ticaret Mahkemesi, 27 Mayıs 2021 tarihinde Avrupa Adalet Divanı’ndan ön karar talep etmiştir. Ön karar, Avrupa Birliği’ne üye bir devletin mahkemesinden gelen ve Avrupa Birliği hukukunun yorumlanmasını içeren bir talebe ilişkin verilen karardır.[19] Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde başvurunun özeti[20], Avrupa Adalet Divanı internet sitesinde ise başvurunun gerekçeleri yer almaktadır.[21]

Başvuru gerekçelerinden önce, 1957 Roma Antlaşmasının 101. ve 102. maddelerine yer vermekte fayda vardır.[22]

Görüleceği üzere 1957 Roma Antlaşmasının 101. ve 102. maddeleri, üye ülkelerin ortak Pazar içindeki rekabet koşullarına ilişkin yasal süreci düzenlemektedir. Bu bilgiler ışığında 17. Madrid Ticaret Mahkemesi ön karar başvurusunda aşağıdaki soruları yöneltmiştir:

1957 Roma Antlaşmasının 101. ve 102. maddeleri, FIFA ve UEFA’nın Avrupa’da Süper Lig gibi bir uluslararası kulüp turnuvasının düzenlenmesini engelleyecek şekilde güç kullanmasına müsaade etmekte midir?
1957 Roma Antlaşmasının 101. ve 102. maddeleri, FIFA ve UEFA’nın üye federasyonları ile birlikte Süper Lig’de yer alan takımları ve oyuncuları cezalandıracağı yönünde caydırıcı tehditte bulunmasına müsaade etmekte midir? Müsabakalardan ve milli takım maçlarından men cezaları, ilgili maddelerin ihlali anlamına gelmekte midir?
1957 Roma Antlaşmasının 101. ve/veya 102. maddeleri, FIFA Statüsünün 67. ve 68. maddeleri ile çelişmekte midir?
FIFA ve UEFA, Avrupa’da uluslararası futbol organizasyonu düzenleme konusunda tek yetkili olduğu için Süper Lig organizasyonunu engelleyerek 1957 Roma Antlaşmasının 101. maddesi uyarınca rekabet kurallarını ihlal ediyor, üretimi kısıtlıyor, kendi ürünü haricindeki diğer ürünlerin pazar değerini düşürüyor ve kendi lehine haksız rekabet yaratıyor mu? Bu eylemler, 1957 Roma Antlaşmasının 102. maddesinin kötüye kullanılması anlamına gelir mi?
1957 Roma Antlaşmasının 45., 49., 56. ve/veya 63. maddeleri ve FIFA ile UEFA Statüleri göz önünde bulundurulduğunda bir uluslararası kulüp turnuvası düzenlenmesi için FIFA ve UEFA onayı aranmalı mıdır? Bu husus temel hak ve özgürlüklere aykırılık teşkil eder mi?

5.Son Söz

Avrupa Süper Ligi, Avrupa Futbolunun ekonomik düzenini baştan şekillendirmeyi amaçlamaktayken gelinen nokta itibariyle bu girişim çok daha büyük sonuçlar doğurmuştur. Avrupa Süper Ligi Başkanı Florentino Perez, FIFA ve UEFA’nın Avrupa futbolu üzerindeki etkisinin Avrupa Birliği’nin temel ilkelerine aykırı olduğunu belirterek bu hususu tartışmaya açmıştır. 17. Madrid Ticaret Mahkemesi de bu doğrultuda Avrupa Adalet Divanı’na başvurmuştur. Avrupa Adalet Divanı’nın vereceği karar FIFA ve UEFA’nın Avrupa futbolu üzerindeki etkisini değiştirebilecek niteliktedir.

Kanaatimce Avrupa Adalet Divanı’nın önünde çok zor bir dosya bulunmaktadır. Futbol, ekonomik etkileri göz önünde bulundurulduğunda devasa ve büyümekte olan bir sektördür. Bu sektörün en üst düzey kuruluşu olan FIFA ve FIFA’ya bağlı en büyük konfederasyon olan UEFA, kuruldukları yıldan itibaren futbolu yönetmekte ve şekillendirmektedir. Bu iki kurumun Avrupa Birliği Hukukuna aykırı davrandığı yönünde verilecek herhangi bir kararın yıkıcı etkileri dikkate alındığında FIFA ve UEFA aleyhine böyle bir karar verilmesini pek ihtimal dahilinde bulmuyorum. Ancak dünya futbolunun en önemli aktörleri arasında yer alan Real Madrid, Barcelona ve Juventus kulüplerinin kararlılığı, Avrupa futbolunda büyük çaplı değişimler yaratabilecek niteliktedir.

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/European_Super_League

[2] https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56771793

[3] https://www.bbc.com/sport/football/56794673

[4] https://www.bbc.com/sport/football/55749730

[5] https://theathletic.com/news/european-super-league-chelsea/cAehpNnJ20Dk/

[6] https://www.theguardian.com/football/2021/apr/21/englands-big-six-pull-out-of-european-super-league-what-they-said

[7] https://www.bbc.com/sport/football/56830308

[8] https://www.mirror.co.uk/sport/football/news/european-super-league-statement-premier-23951485

[9] https://www.espn.co.uk/football/uefa-champions-league/story/4365074/champions-league-semis-with-european-super-league-rebels-to-go-ahead-sources

[10] https://www.sporx.com/aleksander-ceferin-beni-tehdit-ettiler-SXHBQ990484SXQ

[11] https://www.ntvspor.net/futbol/florentino-perez-avrupa-super-ligi-nde-israrci-633aea7368c422b0c09394bf

[12] https://en.as.com/en/2021/04/19/soccer/1618839675_625023.html