Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Kulüp Lisans Kurulu, 22 Haziran 2023 tarihli toplantısında 2023/2024 Sezonu Süper Lig Takım Harcama Limitleri’ni belirleyerek kamuoyu ile paylaştı. Yazımızda Süper Lig Takım Harcama Limitleri ve Yasal Dayanaklarını ulusal mevzuat çerçevesinde değerlendireceğiz.
1. Kulüp Lisans ve Finansal Sürdürülebilirlik Talimatı’na Genel Bakış
Talimatın amacı, TFF Kulüp Lisans Kurulu’nun çalışma usul ve esasları ile kulüp lisans ve finansal sürdürülebilirlik sisteminin işleyişini, UEFA Kulüp Lisans ve Finansal Sürdürülebilirlik Talimatı ve amaçları doğrultusunda UEFA müsabakalarına katılacak kulüplerin sağlamaları gereken asgari kriterleri, ulusal kulüp lisans ve finansal sürdürülebilirlik sistemi kriterlerini ve kriterleri yerine getirmeyen kulüplere uygulanacak yaptırımları düzenlemektir. Talimat; Kulüplerin uygun yönetim ve organizasyon seviyesine sahip olmalarını sağlamak, Kulüplerin kimliğini, tarihini ve mirasını korumak, Kulüplerin mali, sportif, hukuki, futbol sosyal sorumluluk, personel- idari ve altyapıya ilişkin kriterlerde gelişimine olanak tanımak ve Kulüpler ile taraftarlar arasında sağlıklı bir ilişkiyi teşvik etmek ve futbolda erişilebilirliği artırmak amacıyla düzenlenmiştir. Talimat, finansal sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla; Kulüplerin ekonomik ve finansal sürdürülebilirliğini geliştirmek suretiyle şeffaflık ve güvenilirliğini artırmak, daha iyi maliyet kontrolünü teşvik etmek, Kulüplerin finansal yapılarına daha fazla disiplin ve rasyonellik getirmek ve uzun vadede futbolun gelişimi için kulüpleri daha sorumlu harcama yapmaya özendirmek amaçlarını taşımaktadır.
Talimat, TFF tarafından düzenlenen ve TFF’nin yetki alanına giren kulüplerin tüm erkek futbolu müsabakalarında ve UEFA’nın yetki alanına giren kulüp erkek futbol müsabakalarını yöneten özel Talimatlar tarafından açıkça atfedilen yerlerde uygulanır. Talimat, UEFA kulüp lisans ve finansal sürdürülebilirlik sisteminde ve ulusal kulüp lisans ve finansal sürdürülebilirlik sisteminde yer alan tüm tarafların haklarını, görevlerini ve sorumluluklarını düzenler.
2. Kulüp Lisans Kurulu’nun İşleyişi ve Görevleri
Kulüp Lisans Kurulu (KLK), TFF Başkanının teklifi üzerine Yönetim Kurulu tarafından atanacak bir Başkan, bir Başkan Yardımcısı olmak üzere yedi asıl ve yedi yedek üyeden oluşur. Kurul; Lisans adayı kulüplerin sunduğu bilgi ve belgeler ile Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Koordinatörlüğü’nün hazırlayacağı raporları da incelemek suretiyle Talimat hükümleri ile eklerinde yer alan ilke, kriter ve esaslar çerçevesinde başvuru sahibi kulübe lisans verilip verilmemesine veya lisansın geri alınmasına karar vermek ve Talimatta yazılı kriter ihlalleriyle ilgili yaptırım kararlarını vermek görevlerini haizdir.
Kurul kararlarında ve çalışmalarında bağımsızdır. TFF’nin herhangi bir organ veya yetkilisi, Kurul Başkan ve üyelerine talimat veremez, tavsiyede bulunamaz. Kulüpler ve futbol teşkilatı ile ilgili her görevli, Kurulun istediği bilgi ve belgeleri temin etmek zorundadır. Kurul kararlarına karşı, lisans adayı, lisansı Kurul tarafından geri alınan lisans sahibi veya TFF Hukuk Müşavirliği itiraz edebilir. Kararın taraflara tebliğini takip eden yedi gün içinde Tahkim Kurulu Talimatı uyarınca karara itiraz edilmez ise kararlar kesinleşir. Bu kararlara karşı başka herhangi bir yargı makamına başvurulamaz.
3. Harcama Limitleri Düzenlemesi ve Yasal Dayanağı
Kulüp Lisans ve Finansal Sürdürülebilirlik Talimatı’nın “Kulüplerin takım harcama limitlerinin belirlenmesi” başlıklı 121. maddesi, Süper Lig Takım Harcama Limitlerinin temelini oluşturmaktadır. İlgili madde düzenlemesi aşağıdaki gibidir:
“Süper Lig bünyesinde yer alan kulüplerin, profesyonel futbolcu ücret giderleri, A takım teknik kadro ücret giderleri, transfer harcamaları ve menajer giderlerinin, TFF tarafından EKXIII’de yer alan usullerle belirlenecek limitler dahilinde kalması zorunludur. TFF, takım harcama limitlerini belirleyerek Süper Lig kulüplerinin sürdürülebilir finansal yapıya ulaşmasını sağlamayı amaçlamaktadır.”
Dolayısıyla TFF, Süper Lig’de mücadele eden kulüplerin ana gider kalemlerinin belirli limitleri aşmaması konusunda gerekli düzenlemeleri yerine getirmekle görevlidir. Burada amaçlanan, Süper Lig kulüplerinin sürdürülebilir bir mali yapıya sahip olmaları ve finansal açıdan iyi yönetilmelerini sağlamaktır.
Talimatın 13 numaralı ekinde Kulüplerin takım harcama limitlerinin hesaplanmasına ilişkin kriterlere yer verilmiştir. Burada ayrıntılı bir açıklama yapmak yerine temel prensibi paylaşmayı tercih ediyoruz. Detaylı hesaplama kriterlerine Talimat sayfasından ulaşabilirsiniz.
4. Harcama Limitlerinin Hesaplanması
Takım harcama limitine;
- Profesyonel Futbolcu Ücret Giderleri
- A Takım Teknik Kadro Ücret Giderleri (A Takım Teknik Sorumlusu ve Antrenörleri )
- Menajer Ücret Giderleri
dahildir. Takım harcama limitine dahil olan bedellerin hesaplanmasında brüt tutarlar (vergiler dahil, KDV hariç ) dikkate alınır.
Kulüplerin takım harcama limitlerini aşan profesyonel futbolcu sözleşmeleri tescil edilmez.
Aşağıda sayılan kriterler kullanılarak oluşturulacak konsolide finansal sonuçlara “Yeni sezon bütçesi” denir. Burada her bir kriterin genel prensibi açıklanacak, detaylı açıklama için Talimat sayfasına bakılabilecektir.
A. Gelirlerin hesaplanması
- Gişe gelirleri
- Sponsorluk ve reklam gelirleri
- Yayın gelirleri
- Ticari faaliyet gelirleri
- UEFA gelirleri
- Diğer faaliyet gelirleri
- Transfer gelirleri
- Duran varlık satış karı
- Duran varlık değerleme farkları
B. Giderler ve maliyetlerin hesaplanması
- Ürün satış maliyetleri
- Futbolcu/Teknik kadro/menajer ücret giderleri
- Diğer personel (futbolcu ve teknik kadro hariç personel) ücret gideri
- Diğer faaliyet giderleri
- Transferlere ilişkin giderler
- Finansman giderleri
C. Harcama Limitlerinin Belirlenmesi
Kulüplerin Takım Harcama Limitleri, TFF’ye sunulacak finansal tablolar doğrultusunda gelir, gider ve maliyet esasları dahilinde oluşturulan yeni sezon bütçesi baz alınarak aşağıdaki iki yöntem ile hesaplanır:
1. Yöntem: Gelir Gider farkı üzerinden hesaplama yöntemi
2.Yöntem: Net Borç / Net Faaliyet Gelir Rasyosu üzerinden hesaplama yöntemi
2022/2023 Sezonundan itibaren Takım Harcama Limiti iki hesaplama yönteminden yüksek olan tutar baz alınarak hesaplanmaktadır.
Kulüplerin, 2019-2020 Sezonunda Takım Harcama Limitini %30’una kadar aşmaları cezaya tabi değildir.
Kulüpler için belirlenen takım harcama limitleri aşağıda belirtilen gerekçelerle ve usullerle, 15 Aralık tarihine kadar yapılacak başvurular ve her iki transfer ve tescil döneminin son günü en geç saat 18:00’e kadar yapılacak başvurular üzerine Kulüp Lisans Kurulu tarafından artırılabilir. Bu husus, TFF tarafından yapılan açıklamada da vurgulanmıştır.
5. Cezai Yaptırımlar
Son olarak cezai yaptırımlardan bahsetmek gerekir.
Takım harcama limitinin aşılması halinde Kulüp Lisans Kurulu tarafından;
- % 5’e kadar aşılması durumunda İhtar Cezası verilir.
- % 6 -% 10 arası aşılması durumunda Kadro Sınırlaması Cezası verilir.
- % 11 -% 15 arası aşılması durumunda Transfer Yasağı Cezası verilir.
- % 16 – % 20 arası aşılması durumunda 1 Puan Silme Cezası verilir, buna ek olarak Transfer Yasağı, Kadro Sınırlaması ve Para Cezası yaptırımlarından biri veya birkaçı uygulanır.
- % 21 – % 25 aşılması durumunda 2 Puan Silme Cezası verilir, buna ek olarak Transfer Yasağı, Kadro Sınırlaması ve Para Cezası yaptırımlarından biri veya birkaçı uygulanır.
- % 26 ve Üstü aşılması durumunda 3 Puan Silme Cezası verilir, buna ek olarak Transfer Yasağı, Kadro Sınırlaması ve Para Cezası yaptırımlarından biri veya birkaçı uygulanır.
Kulüplerin, 13 numaralı ek madde uyarınca Kurul’a sunması gereken bilgi ve belgeleri süresinde sunmaması, eksik sunması veya yanıltıcı bilgi ve belge sunması halinde Kurul tarafından, ihlalin ağırlığına göre İhtar, Kadro Sınırlaması, Transfer Yasağı ve Puan Silme yaptırımları birlikte veya ayrı uygulanır. Detaylı yaptırım tablosu için Talimat sayfasına bakılabilecektir.
